Ψυχικές Διαταραχές

Άγχος

Άγχος

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το άγχος( stress)  ορίζεται ως η οποιαδήποτε αλλαγή η οποία προκαλεί σωματική, συναισθηματική ή ψυχολογική πίεση . Είναι η απάντηση του σώματος σε οποιοδήποτε ερέθισμα απαιτεί προσοχή ή δράση. Το στρες επηρεάζει εξίσου το σώμα και το μυαλό. Συγκεκριμένη δόση άγχους είναι αποτελεσματική για τους ανθρώπους ώστε να αυξήσουν την επίδοση τους αλλά υπερβολική δόση μπορεί να τους βλάψει οδηγώντας τους στην fight, flight, freeze αντίδραση .Οπότε το να μάθουμε να διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά το άγχος είναι σημαντικό για την σωματική και ψυχική μας κατάσταση.

Κάθε άτομο αντιδρά διαφορετικά σε στρεσογόνες καταστάσεις. Το άγχος είναι πιθανό να εκδηλωθεί με τις ακόλουθες μορφές:

  • Φόβο
  • Ανησυχία
  • Δυσκολία στην χαλάρωση
  • Αυξημένους καρδιακούς παλμούς
  • Διαταραχή στον ύπνο
  • Αλλαγές στις διατροφικές προτιμήσεις
  • Δυσκολία συγκέντρωσης
  • Επιδείνωση σε προϋπάρχοντα θέματα υγείας (σωματική και ψυχική)
  • Αύξηση στην κατανάλωση ποτού , καπνού και άλλων εθιστικών ουσιών


Η πανδημία του Covid-19 άσκησε σημαντική επίδραση στις ζωές μας. Η αναγκαιότητα που επιβλήθηκε για κατ’οικον περιορισμό δημιούργησε σε πολλά άτομα την αίσθηση της κοινωνικής απομόνωσης . Τέτοιες προκλήσεις μπορούν να δημιουργήσουν πολύ άγχος και να προκαλέσουν έντονα συναισθήματα. Είναι σημαντικό κάθε άτομο να κατανοήσει τι είναι το άγχος, πως τον επηρεάζει και πως μπορεί να το διαχειριστεί.

 

Το να μάθει κανείς να αντιμετωπίζει το άγχος τον καθιστά πιο ανθεκτικό σε αυτό.

Συστήνονται οι ακόλουθοι τρόποι διαχείρισης:

Διατήρηση μιας καθημερινής ρουτίνας για τις ώρες των γευμάτων, της εργασίας από το σπίτι, του χρόνου που αφιερώνεται στα άλλα μέλη της οικογένειας, της γυμναστικής, των καθημερινών εργασιών.

Επαρκής ύπνος. Οι 8 ώρες τουλάχιστον ύπνου κάθε βράδυ είναι ευεργετικές για εξίσου το σώμα και το πνεύμα. Ανανεώνουν και αντισταθμίζουν την επίδραση του άγχους στον οργανισμό.

Είναι σημαντικό να κοιμόμαστε την ίδια ώρα κάθε βράδυ και να σηκωνόμαστε την ίδια ώρα κάθε πρωί συμπεριλαμβανομένων των σαββατοκύριακων

Το υπνοδωμάτιο μας πρέπει να είναι σκοτεινό , να υπάρχει ηρεμία και η θερμοκρασία να μην είναι ούτε πολύ υψηλή ούτε πολύ χαμηλή.

Να αποφεύγονται τα βαριά γεύματα και η κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ πριν τον ύπνο

Οι ηλεκτρονικές συσκευές (όπως τηλεόραση, έξυπνα κινητά,tablets)να μην είναι στην κρεβατοκάμαρα.

Η σύνδεση με άλλους μέσω διαφορετικών τρόπων ακόμα και μέσω βιντεοκλήσης, τηλεφώνου είναι απαραίτητη για την ψυχική μας υγεία.

Υγιεινή Διατροφή. Οι τροφές που καταναλώνουμε( τρώμε και πίνουμε) μπορούν να επηρεάσουν την υγεία μας. Είναι καλό να ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή και να τρώμε ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, να πίνουμε αρκετά υγρά και να καταναλώνουμε πολλά φρούτα και λαχανικά.

Τακτική άσκηση

Μείωση στις ώρες ενημέρωσης μέσω τηλεόρασης και κοινωνικών δικτύων. Οι πολλές ώρες που αφιερώνουμε στα διάφορα μέσα ενημέρωσης μπορούν να καταστούν κουραστικά για το μυαλό μας και να μας δημιουργήσουν σύγχυση. Καλό είναι να ενημερωνόμαστε μόνο από αξιόπιστες πηγές

Συστήνονται οι ακόλουθοι τρόποι διαχείρισης:

Διατήρηση μιας καθημερινής ρουτίνας για τις ώρες των γευμάτων, της εργασίας από το σπίτι, του χρόνου που αφιερώνεται στα άλλα μέλη της οικογένειας, της γυμναστικής, των καθημερινών εργασιών.

Επαρκής ύπνος. Οι 8 ώρες τουλάχιστον ύπνου κάθε βράδυ είναι ευεργετικές για εξίσου το σώμα και το πνεύμα. Ανανεώνουν και αντισταθμίζουν την επίδραση του άγχους στον οργανισμό.

Είναι σημαντικό να κοιμόμαστε την ίδια ώρα κάθε βράδυ και να σηκωνόμαστε την ίδια ώρα κάθε πρωί συμπεριλαμβανομένων των σαββατοκύριακων

Το υπνοδωμάτιο μας πρέπει να είναι σκοτεινό , να υπάρχει ηρεμία και η θερμοκρασία να μην είναι ούτε πολύ υψηλή ούτε πολύ χαμηλή.

Να αποφεύγονται τα βαριά γεύματα και η κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ πριν τον ύπνο

Οι ηλεκτρονικές συσκευές (όπως τηλεόραση, έξυπνα κινητά,tablets)να μην είναι στην κρεβατοκάμαρα.

Η σύνδεση με άλλους μέσω διαφορετικών τρόπων ακόμα και μέσω βιντεοκλήσης, τηλεφώνου είναι απαραίτητη για την ψυχική μας υγεία.

Υγιεινή Διατροφή. Οι τροφές που καταναλώνουμε( τρώμε και πίνουμε) μπορούν να επηρεάσουν την υγεία μας. Είναι καλό να ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή και να τρώμε ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, να πίνουμε αρκετά υγρά και να καταναλώνουμε πολλά φρούτα και λαχανικά.

Τακτική άσκηση

Μείωση στις ώρες ενημέρωσης μέσω τηλεόρασης και κοινωνικών δικτύων. Οι πολλές ώρες που αφιερώνουμε στα διάφορα μέσα ενημέρωσης μπορούν να καταστούν κουραστικά για το μυαλό μας και να μας δημιουργήσουν σύγχυση. Καλό είναι να ενημερωνόμαστε μόνο από αξιόπιστες πηγές

Κατάθλιψη

Σύμφωνα με την βιβλιογαφία , η κατάθλιψη αποτελεί μια διαταραχή στην διάθεση που προξενεί ένα μόνιμο συναίσθημα θλίψης και απώλειας ενδιαφέροντος για την ζωή. Επίσης είναι γνωστή ως σημαντική καταθλιπτική διαταραχή ή κλινική κατάθλιψη επηρεάζει τον τρόπο που κάποιος αισθάνεται, σκέφτεται και συμπεριφέρεται και μπορεί να οδηγήσει σε μια πληθώρα σωματικών και ψυχικών προβλημάτων. Είναι πιθανό κάποιος να δυσκολεύεται στο να ολοκληρώσει καθημερινές δραστηριότητες και μερικές φορές ίσως να αισθάνεται πως δεν αξίζει η ζωή για να την ζήσει.

 

Παρόλο που η κατάθλιψη μπορεί να συμβεί 1 φορά στην ζωή ενός ανθρώπου , τα άτομα έχουν συνήθως πολλαπλά καταθλιπτικά επεισόδια. Κατά την διάρκεια αυτών των επεισοδίων, τα συμπτώματα εκδηλώνονται τις περισσότερες φορές μέσα στην ημέρα , σχεδόν κάθε μέρα 

  • Συμπτώματα Κατάθλιψης

    • Αίσθηση θλίψης,ευερεθιστότητας, κενού ή απελπισίας
    • Ξεσπάσματα θυμού, αγανάκτησης ακόμα και για ασήμαντα θέματα
    • Απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης για τις περισσότερες καθημερινές δραστηριότητες όπως σεξ, χόμπι και αθλήματα
    • Διαταραχές στον ύπνο συμπεριλαμβανόμενες την αϋπνία και την υπερβολική υπνηλία
    • Αίσθημα κούρασης και απώλειας ενέργειας σε τέτοιο βαθμό που ακόμα και απλές εργασίες απαιτούν έξτρα κατανάλωση ενέργειας
    • Μειωμένη όρεξη και απώλεια σωματικού βάρους ή αυξανόμενες λιγούρες για φαγητό και αύξηση σωματικού βάρους
    • Άγχος, αναστάτωση, δυσκολία χαλάρωσης
    • Επιβράδυνση στην σκέψη, ομιλία και στις κινήσεις του σώματος
    • Αίσθημα απώλειας αυταξίας η ενοχών, εμμονής σε αποτυχίες του παρελθόντος ή επιίρριψης ευθυνών στον εαυτό μας
    • Δυσκολία στην σκέψη, συγκέντρωση, λήψη αποφάσεων και ανάκλησης γεγονότων
    • Συχνές η επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου , αυτοκτονικές σκέψεις ή απόπειρας αυτοκτονίας
    • Ανεξήγητα σωματικά προβλήματα όπως πόνος στην πλάτη ή πονοκέφαλοι

  • Συμπτώματα κατάθλιψης σε παιδιά και εφήβους

    Τα συνήθη συμπτώματα της κατάθλιψης στα παιδιά και στους εφήβους είναι παρόμοια με των ενηλίκων, αλλά μπορεί να υπάρχουν και ορισμένες διαφορές.


    Στα πιο μικρά παιδιά τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα συμπτώματα:

    • Θλίψη
    • Ευερεθιστότητα
    • Ανησυχία
    • Πόνους
    • Μειωμένο σωματικό βάρος ή άρνηση να πάνε στο σχολείο.

    Στους εφήβους τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν  τα ακόλουθα:

    • Θλίψη
    • Ευερεθιστότητα
    • Αρνητική εικόνα εαυτού και έλλειψη αυταξίας
    • Θυμό
    • Κακή σχολική επίδοση
    • Αίσθηση πως δεν τους καταλαβαίνουν και υπερβολική ευαισθησία  
    • Χρήση ναρκωτικών ως μορφή διασκέδασης
    • Επεισόδια υπερφαγίας και υπερβολικός ύπνος
    • Αυτο-τραυματισμοί
    • Απώλεια ενδιαφέροντος για καθημερινές δραστηριότητες
    • Αποφυγή κοινωνικών αλληλεπιδράσεων

  • Θεραπείες για την αντιμετώπιση της ήπιας μορφής κατάθλιψης

    Οι 3 πιο βασικές θεραπευτικές μέθοδοι για την διαχείριση της κατάθλιψης είναι η Γνωσιακή-Συμπεριφορική,  Διαπροσωπική και Ψυχοδυναμική Προσέγγιση.

    • Γνωσιακή -Συμπεριφορική Προσέγγιση( Cognitive Behavioral Approach): Αυτή η προσέγγιση βοηθά τον θεραπευόμενο να κατανοήσει τις σκέψεις και την συμπεριφορά του και τον τρόπο που τον επηρεάζουν. Αυτή η προσέγγιση αναγνωρίζει ότι τα γεγονότα του παρελθόντος ίσως έχουν καθορίσει την ζωή του αλλά τον προσκαλεί να επικεντρωθεί κυρίως στο  πως μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται στο παρόν του. Τον καθοδηγεί να διαχειριστεί τις αρνητικές του σκέψεις , για παράδειγμα να μπορεί να αμφισβητεί την αίσθηση απελπισίας του. Η συχνότητα της θεραπείας είναι 1 φορά την εβδομάδα ή ανά 2 εβδομάδες.
    • Διαπροσωπική Θεραπεία(Interpersonal Therapy): Αυτή η θεραπεία επικεντρώνεται στις σχέσεις με τους άλλους και τα προβλήματα που μπορεί κανείς να αντιμετωπίζει με τις σχέσεις του , όπως για παράδειγμα δυσκολίες επικοινωνίας ή αντιμετώπισης του πένθους.
    • Ψυχοδυναμική Προσέγγιση( Psychodynamic Psychotherapy): Σε αυτή την θεραπεία ο ο ψυχαναλυτικός θεραπευτής  ενθαρρύνει τον θεραπευόμενο να λέει οτιδήποτε περνάει από το μυαλό του. Αυτό θα τον βοηθήσει να συνειδητοποιήσει τα κρυμμένα μηνύματα ή επαναλαμβανόμενα μοτίβα σκέψεων που συμβάλλουν στην εμφάνιση των προβλημάτων του.

Κρίσεις Πανικού

Η κρίση Πανικού ορίζεται ως ένα ξαφνικό επεισόδιο έντονου φόβου-άγχους που συνοδεύεται από ένα αίσθημα επικείμενης καταστροφής και έντονα σωματικά συμπτώματα όπως ένα αυξημένο καρδιακό παλμό , δύσπνοια ή ναυτία. Δεν βασίζεται όμως σε πραγματικό κίνδυνο ή προφανές αίτιο. Οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι πολύ τρομακτικές . Όταν συμβαίνει μια κρίση πανικού , νομίζει κανείς πως χάνει τον έλεγχο , θα πάθει καρδιακή προσβολή ή ακόμα και θα πεθάνει.

 

Πολλά άτομα βιώνουν μόλις μια ή δύο κρίσεις πανικού στην ζωή τους και το πρόβλημα εξαφανίζεται , κυρίως όταν η στρεσογόνα κατάσταση δεν λαμβάνει πια χώρα. Αλλά όταν έχει κανείς επαναλαμβανόμενα, μη αναμενόμενα επεισόδια κρίσεων πανικού και περνάει μεγάλα χρονικά διαστήματα όπου βιώνει συνεχόμενο φόβο να μην συμβεί και άλλο επεισόδιο , τότε αυτή η κατάσταση μπορεί να χαρακτηριστεί ως διαταραχή πανικού.

 

Παρόλο που οι κρίσεις πανικού από μόνες τους δεν απειλούν την ζωή ενός ατόμου, μπορεί να αποβούν τρομαχτικές και να επηρεάσουν σε αξιοσημείωτο βαθμό την ποιότητα ζωής των ατόμων. Ένα επεισόδιο κρίσης πανικού δεν είναι ικανό να προκαλέσει σωματική βλάβη και είναι απίθανο το άτομο να οδηγηθεί στο νοσοκομείο. Η δε θεραπεία τους μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική.

  • Συμπτώματα

    Οι κρίσεις πανικού συνήθως ξεκινούν ξαφνικά χωρίς κάποια προειδοποίηση. Μπορεί να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή , όταν οδηγούμε το αυτοκίνητο μας, σε ένα εμπορικό κέντρο, πριν αποκοιμηθούμε ή κατά την διάρκεια μιας συνάντησης εργασίας. Μπορεί κάποιος να βιώνει περιστασιακές κρίσεις πανικού , η πιθανώς να συμβαίνουν σε συχνή βάση.

    Οι κρίσεις πανικού έχουν πολλές διακυμάνσεις αλλά τα συμπτώματα κορυφώνονται εντός ορισμένων λεπτών. Μπορεί να αισθάνεται κανείς κουρασμένος και εξαντλημένος αφότου μια κρίση πανικού υποχωρήσει.

    Η πλειοψηφία των κρίσεων πανικού έχουν διάρκεια μεταξύ 5 και 20 λεπτών. Σε ορισμένες περιπτώσεις ΄έχει αναφερθεί διάρκεια μεγαλύτερη της 1 ώρας.

    Οι κρίσεις πανικού συνήθως περιλαμβάνουν ορισμένα από τα ακόλουθα σημάδια ή συμπτώματα:

    • Αίσθηση επικείμενου κινδύνου
    • Φόβος απώλειας ελέγχου ή θάνατος
    • Γρήγοροι καρδιακοί παλμοί
    • Ιδρώτας
    • Τρέμουλο
    • Ρηχή αναπνοή η σφίξιμο στον λαιμό
    • Ρίγη
    • Εξάψεις
    • Ναυτία
    • Κοιλιακές κράμπες
    • Πόνος στον θώρακα
    • Ξηροστομία
    • Πονοκέφαλοι
    • Άκρα που τρέμουν
    • Βουητό στο αυτί
    • Στομαχική αναστάτωση
    • Έντονη ανάγκη για επίσκεψη στην τουαλέτα
    • Ίλιγγος ,  ζαλάδα, τάση λιποθυμίας
    • Μούδιασμα, αίσθηση μυρμηγκιάσματος στα δάχτυλα
    • Απώλεια σύνδεσης με το σώμα

    Μια από τις χειρότερες αισθήσεις σχετικά με τις κρίσεις πανικού είναι ο έντονος φόβος  του ατόμου πως θα του συμβεί και επόμενη κρίση και πως θα έχει τόσες πολλές κρίσεις πανικού σε τέτοιο βαθμό που θα αποφεύγει τις καταστάσεις όπου είναι πιθανό να εμφανιστούν.

    Μπορεί να διαγνωσθεί κάποιος με διαταραχή πανικού εάν έχει τακτικά και μη αναμενόμενα επεισόδια κρίσεων πανικού συνοδευόμενα από τουλάχιστον ένα μήνα συνεχούς ανησυχίας για επικείμενα επεισόδια.

  • Θεραπεία για τις διαταραχές πανικού

    Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία θεωρείται η καταλληλότερη για την διαχείριση των κρίσεων πανικού  Ο θεραπευτής κατευθύνει τον θεραπευόμενο να σκεφτεί τους τρόπους αντίδρασης του και το περιεχόμενο των σκέψεων του  όταν λαμβάνει χώρα μια κρίση πανικού. Του υποδεικνύει τρόπους που μπορεί να αλλάξει την συμπεριφορά του ώστε να αισθάνεται ήρεμος κατά την διάρκεια του επεισοδίου της κρίσης πανικού.

Share by: